Γράφει ὁ Δημήτρης Νατσιός *
Ὅταν κάποτε οἱ ἀδηφάγες κάμερες τῆς τηλεόρασης στράφηκαν στὸ πρόσωπο ἑνὸς νεαροῦ ἐγκληματία, ποὺ ἔβγαινε σιδηροδέσμιος ἀπὸ ἀνακριτικὰ γραφεῖα, κάποιος δημοσιογράφος τὸν ρώτησε:
- «Ἐσὺ ἔκανες τὸ ἔγκλημα;»
- «Ὄχι, ἐσεῖς», ἀποκρίθηκε ὁ νεαρός.
Ἡ ἀπάντηση συνοψίζει τὸ πρόβλημα καὶ ἔχει πολλοὺς ἀποδέκτες, κυρίως τρεῖς. ΜΜΕ (ἐξαθλίωσης), σχολεῖο, οἰκογένεια. Αὐτὸ τὸ ἀδυσώπητο "ἐσεῖς" στρέφεται πρωτίστως στὴν πανίσχυρη τηλεοπτικὴ ἐξουσία. Ὑπολογίστηκε ὅτι κατὰ μέσο ὅρο ἕνα παιδί, μέχρι νὰ τελειώσει τὸ Λύκειο ἔχει ἀφιερώσει στὴν «λατρεία» τῆς μικρῆς ὀθόνης καὶ τοῦ διαδικτύου 28.000 ὧρες, ποὺ σημαίνει 1100 μέρες ἤ, χονδρικά, 3 περίπου χρόνια τηλεοπτικῆς αἰχμαλωσίας.
Ἀκόμη στὴν Ἀμερικὴ σύμφωνα μὲ ἔρευνες, ἕνα παιδὶ «μετέχει», παρακολουθεῖ, ἐτησίως περίπου 3.000 καὶ πάνω φόνους στὴν τηλεόραση ἤ, χειρότερα, μέσῳ τῶν ἠλεκτρονικῶν παιχνιδιῶν, «διαπράττει» τὸ ἴδιο, ἑκατοντάδες φόνους.
Ἡ φράση δείχνει καὶ τὴν οἰκογένεια. Παραθέτω κάτι ἀπὸ τὸν ἅγιο Χρυσόστομο, ἐπικαιρότατο. Στηλιτεύει ὁ ἅγιος τὴν ἀδικαιολόγητη ἀνοχὴ τῶν γονέων στὰ παραπτώματα τῶν παιδιῶν. «Πολλοὶ γονεῖς», γράφει, «ἐπειδὴ δὲν θέλουν νὰ μαλώσουν ἢ νὰ λυπήσουν τὰ παιδιά τους, γιὰ τὴν ἄτακτη ἢ ἀπρεπῆ συμπεριφορά τους, τὰ εἶδαν ἀργότερα πολλὲς φορὲς νὰ συλλαμβάνονται, ἐπειδὴ ὑπέπεσαν σὲ μεγάλα ἐγκλήματα».
Δυστυχῶς σήμερα οἱ πιὸ πολλὲς οἰκογένειες ἔχουν σὰν κέντρο τῆς ζωῆς τους τίς ἐπιθυμίες καὶ τὰ κέφια τοῦ παιδιοῦ. Ἱκανοποιοῦν κάθε του ἐπιθυμία. Γίνεται τὸ παιδὶ ἕνας κακομαθημένος, ἀχαλίνωτος τυραννίσκος, γιατί δὲν τὸ παιδαγωγοῦν οἱ γονεῖς του. Ἀλλὰ παιδεία θὰ εἰπεῖ γλῶσσα. Καὶ ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα εἶναι πρῶτα δουλειὰ τῆς μάνας. Οἱ μαστοί της εἶναι τρεῖς. Οἱ δύο γιὰ τὸ γάλα καὶ ὁ τρίτος τὸ στόμα της, ἡ λαλιά της, ἡ γνήσια καὶ ἄδολη πηγὴ τῆς γλώσσας. Ποιά μάνα σήμερα μεταβιβάζει μὲ τὸ στόμα της, στὸ παιδί της, τὴν μακραίωνη παράδοση τοῦ λαοῦ μας; Ποιά τὸ νανουρίζει; (Τὰ τρισάθλια βιβλία Γλώσσας, ὅπως ἔχω γράψει, ζητοῦν ἀπὸ τὰ παιδιὰ νὰ γράψουν ἕνα νανούρισμα γιὰ χταπόδια, στὸ Ἀνθολόγιο Γ'-Δ' Δημοτικοῦ).
Πρὶν ἀνοίξουμε τὰ πορτοπαράθυρα τῶν σπιτιῶν μας καὶ εἰσβάλλουν οἱ ἀναθυμιάσεις τοῦ εὐρωπαϊκοῦ, «δυτικοῦ μοντέλου ἀγωγῆς», οἱ μάνες κατηχοῦσαν τὰ παιδιά τους στὸ σπίτι. Τοὺς πρόσφεραν μαθήματα πατριδογνωσίας καὶ ἀγωγὴ ἁγιότητας. Σὲ κείμενό της ἡ πολὺ σπουδαία, μακαριστὴ πιά, Γαλάτεια Σουρέλη, ἔγραφε. (Συμβουλεύω νὰ ἀγοράζουν οἱ γονεῖς τὰ βιβλία της, εἶναι τὸ καλύτερο δῶρο γιὰ τὰ παιδιά τους, ν᾿ ἀφήσουν τὰ «κινητὰ» δηλητήρια).
«...Ἀγωγὴ ἁγιότητας γινόταν καὶ μὲ τὸν λαϊκὸ κατηχητικὸ λόγο, ποὺ μάθαιναν οἱ μανᾶδες στὰ παιδιά τους: Ἕνας εἶναι ὁ Κύριος, δεύτερη εἶναι ἡ Παναγιά, τρίτος εἶναι ὁ Πρόδρομος, τέσσερα τὰ Εὐαγγέλια, πέντε οἱ Παρθένες, ἕξι τὰ ἑξαπτέρυγα, ἑπτὰ εἶναι τὰ μυστήρια, ὀκτὼ τὸ ὀκτωήχι, ἐννιὰ εἶναι τὰ τάγματα, δέκα εἶναι οἱ ἐντολές, ἕντεκα τὰ ἑωθινά, δώδεκα οἱ Ἀπόστολοι. Ὅλα αὐτὰ τὰ μάθαιναν οἱ μανᾶδες στὰ παιδιά τους ψέλνοντάς τα. Καὶ τὸ παιδομάνι-τότε οἱ ἄνθρωποι κάνανε πολλὰ παιδιά-κατέβαζε αὐτὴν τὴν πρόσθεση καὶ τὴν ἔκανε ἀφαίρεση: Δώδεκα οἱ Ἀπόστολοι, ἕντεκα τὰ ἑωθινά, δέκα εἶναι οἱ ἐντολές.... ἕνας εἶναι ὁ Κύριος! Ἀγωγή, ἀκόμα, γινόταν καὶ μὲ τὸ νανούρισμα: Στὸ πάπλωμα σοῦ κέντησα ἀετοὺς νὰ σὲ στολίζουν/σοῦ κέντησα μιὰ Παναγιά, στ᾿ ἀχνὸ προσκέφαλό σου/κι ἀκόμα τὴν Ἀγιά-Σοφιὰ νά ᾿χεις στὸ μάγουλό σου. Ἀγωγὴ γινόταν καὶ μὲ τὴν εὐχή: Ἡ Παναγιὰ μαζί σου, ποὺ περιέχει ὁλόκληρη τὴν ὀρθόδοξη παράδοση! Ποιό παιδὶ φεύγει σήμερα γιὰ τὸ σχολεῖο του καὶ κάποιος βρίσκεται πίσω του νὰ τὸ σταυρώσει καὶ νὰ τοῦ πεῖ: νά ᾿χεις τὴν εὐχή μου, ἡ Παναγιὰ μαζί σου; Ἀκόμα καὶ ἀπὸ τὴν εὐχή μας ἔχουμε στερήσει τὰ παιδιά μας». («Ἁγιότητα, ἕνα λησμονημένο ὅραμα», συλλογικὸ ἔργο, σελ. 218, ἐκδ. «Ἀκρίτας»).
Ἡ φράση «ἐσεῖς τὸ κάνατε τὸ ἔγκλημα» δείχνει καὶ τὸ τωρινὸ σχολεῖο- παιδομάζωμα. Λέει ἕνας σπουδαῖος ποιητικὸς λόγος: «Πᾶρε τίς λέξεις μου, δώσ᾿ μου τὸ χέρι σου». Τὰ παιδιὰ δὲν ἔχουν λέξεις, δὲν μποροῦν νὰ ἐκφραστοῦν, γιατί δὲν διδάσκονται τὴν γλῶσσα καὶ στὰ σχολεῖα. Καὶ γλῶσσα σημαίνει λογοτεχνία, ποίηση, πράγματα προγραμμένα ἀπὸ τὰ ἐν χρήσει σχολικὰ τάχα καὶ βιβλία Γλώσσας.
Μία ἀπὸ τίς σοβαρότερες καὶ σημαντικότερες συνέπειες αὐτοῦ τοῦ γλωσσικοῦ ὑποσιτισμοῦ εἶναι ὅτι προτρέπονται, καταφεύγουν οἱ νέοι σὲ πράξεις βίας, ποὺ θὰ μποροῦσαν νὰ ἀποφευχθοῦν μὲ τὸν λόγο. Πολλὰ παιδιὰ φτάνουν στὴν ἐξαλλοσύνη καὶ τὴν ἀπελπισία, γιατί δὲν μποροῦν νὰ σύν-ἐννοηθοῦν.
Νὰ πῶ κάτι καὶ ἀπὸ τὴν ἐμπειρία μου στὴν τάξη. Δίδαξα πρὶν ἀπὸ ἑνάμιση μῆνες στοὺς μαθητές -Στ' Δημοτικοῦ- τὸν γνωστό, διδακτικότατο μῦθο τοῦ Αἰσώπου, «παῖς κλέπτης καὶ μήτηρ». Ρώτησα τίς προάλλες τὰ παιδιά. Θυμόταν τὰ πάντα, σχεδὸν ὅλο τὸ κείμενο. (Βεβαίως τὸ διδάσκω καὶ στὴν ἀρχαία ἑλληνική). Ὅταν δὲν διδάσκεις, τίς τιμαλφεῖς ἀξίες, στὴν ἀρτιμελῆ γλῶσσα τοῦ Γένους μας, τότε οἱ καρδιὲς σκληραίνουν καί, κάποιες φορές, τὰ χέρια ὁπλίζονται.
Νὰ παραθέσω καὶ τὸν προαναφερόμενο μῦθο τοῦ Αἰσώπου, ποὺ περιγράφει στὶς ὀλέθριες συνέπειες τῆς ἀτιμωρησίας. Τὰ παιδιὰ ἐπειδὴ εἶναι ἔξυπνα καὶ δὲν πάσχουν ἀπὸ τὴ λοιμικὴ νόσο τοῦ «ξερόλα», τὸν κατάλαβαν καὶ συμφώνησαν. Ἄν πᾶς στοὺς «μεγάλους», ἰδίως τοὺς ἀνίατα προοδευμένους, θὰ χαρακτηρίσουν καὶ τὸν Αἴσωπο ὀπισθοδρομικὸ καὶ ἄσχετο, διότι δὲν εἶχε γνώσῃ τῶν σύγχρονων ρευμάτων τῆς... Παιδαγωγικῆς. (Συζητῶντας μὲ νεαρὰ δασκάλα γιὰ τὴν ἀξία τῶν μύθων μου ἀντέτεινε τὸ ἀκαταμάχητο ἐπιχείρημα «μὰ ζοῦμε στὸν 21ο αἰῶνα...».... Μάλιστα.
Δηλαδή, κατὰ τὴν κρανιοκενὴ αὐτὴ κοινοτοπία, τοὺς προηγούμενους αἰῶνες ὁ λαός μας ζοῦσε στὴν βαρβαρότητα. Οἱ μανᾶδες καὶ οἱ γιαγιάδες μας, φτωχὲς ἀλλὰ μὲ ἀρχοντιὰ καὶ φιλότιμο, ποὺ κεντοῦσαν ἀριστουργήματα ἢ ἔφτιαχναν γλυκὰ κουταλιοῦ «χάδια τῆς κοιλιᾶς» ποὺ θὰ ἔλεγε καὶ ὁ Παπαδιαμάντης, ἦταν ἀπολίτιστες κι ἐμεῖς τὰ ἀπολειφάδια τῆς ἱστορίας ξεχειλίζουμε ἀπὸ πολιτισμό; Ἕνα ἁπλὸ κουλουράκι γιὰ τὰ παιδιά τους στὸ σχολεῖο δὲν ξέρουν οἱ μεταμοντέρνες νὰ φτιάξουν καὶ τὸν καφέ τους ἕτοιμο τὸν παίρνουν, γι᾿ αὐτὸ γεμίσαμε «ταχυκαφεπωλεία». Μιὰ βόλτα στὸ κέντρο τῆς Ἀθήνας- πιάνεις τὴν μύτη σου ἀπὸ τὴν εὐτέλεια καὶ τὴν ἀδιαντροπιά - ἄλλο φανερώνει. Ὁ παλιμβαρβαρισμὸς εἶναι ὁρατός).
Ὁ μῦθος. (Καὶ «μῦθος ἐστὶ λόγος ψευδὴς εἰκονίζων τὴν ἀλήθειαν», ὁ μῦθος περιγράφει μιὰ ἀληθινὴ κατάσταση.
« Ἦταν μιὰ φορὰ ἕνα σχολιαρόπαιδο ποὺ ἔκλεψε τὴν πλάκα τοῦ συμμαθητῆ του στὸ σχολεῖο καὶ τὴν ἔφερε στὴ μάνα του. Ἐκείνη, ὄχι μόνο δὲν τὸν μάλωσε, ἀλλὰ τοῦ εἶπε καὶ μπράβο. Τὴν ἑπόμενη φορά, λοιπόν, ὁ κλέφτης ἅρπαξε καὶ τῆς πῆγε ἕνα πανωφόρι. Τὸ καλοδέχτηκε καὶ αὐτὸ ἡ μάνα μὲ ἀκόμη μεγαλύτερους ἐπαίνους. Ἔτσι, καθὼς τὸ παιδὶ μεγάλωνε, ἄρχισε πλέον νὰ καταπιάνεται μὲ πιὸ χοντρὲς κλοπές. Ὅμως μιὰ μέρα τὸν ἔπιασαν ἐπ᾿ αὐτοφώρῳ. Ἀμέσως τότε τοῦ δέσανε τὰ χέρια πισθάγκωνα καὶ τὸν πήγαιναν κατευθεῖαν γιὰ κρεμάλα. Ὅσο γιὰ τὴ μάνα, αὐτὴ ἀκολουθοῦσε ἀπὸ πίσω του καὶ βαροῦσε τὰ στήθια της θρηνῶντας. Σὲ κάποια στιγμή, λοιπόν, ὁ νεαρὸς τῆς φώναξε πὼς ἤθελε νὰ τῆς ψιθυρίσει κάτι στὸ αὐτί. Μόλις τὸν πλησίασε ἐκείνη, αὐτὸς γράπωσε μὲ τὰ δόντια του τὸ αὐτί της, τὸ δάγκωσε μὲ ὅλη του τὴ δύναμη καί τῆς τὸ ξερίζωσε. Ἡ γυναῖκα, φυσικά, ξέσπασε σὲ δριμὺ κατηγορητήριο: -Ξεδιάντροπε! Σὰν νὰ μὴ σοῦ ἔφταναν τὰ ἐγκλήματα ποὺ ἔχεις διαπράξει! Τὴ μάνα σου τόλμησες νὰ σακατέψεις;. Ὅμως ὁ γιός της ἔκραξε: -Γιατί δὲν μὲ μάλωσες τότε ποὺ ἔκανα τὴν πρώτη μου κλεψιὰ καὶ σοῦ ἔφερα ἐκείνη τὴν πλάκα; Ἅμα τὸ εἶχες κάνει, δὲν θὰ εἶχα καταντήσει ἔτσι, νὰ μὲ σέρνουν γιὰ ἐκτέλεση.
Τὸ δίδαγμα τοῦ μύθου: Ἅμα δὲν τιμωρήσεις τὸ κακὸ ἀπὸ τὴν ἀρχή, μετὰ δὲν συμμαζεύεται». « ὁ λόγος δηλοῖ ὅτι τὸ κατ᾿ ἀρχὰς κολαζόμενον ἐπὶ μεῖζον αὔξεται». Ποιός διαφωνεῖ;
* δάσκαλος-Κιλκίς
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου