του Γεωργίου Χατζή*
Η ορθόδοξη εικόνα της Γεννήσεως είναι από τις παλαιότερες εικονογραφικές συνθέσεις στην Εκκλησία, καθώς διατηρείται απαράλλακτη στα βασικά χαρακτηριστικά της από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες έως και σήμερα. Είναι δε εξόχως περιεκτική, καθώς κατορθώνει και συγκεφαλαιώνει σε μία εικαστική σύνθεση πλούσια σε συμβολισμούς τόσο την ιστορία της Χριστού γεννήσεως, όσο και την θεολογία της.
Από τους πρώτους λοιπόν αιώνες η Εκκλησία εορτάζει και εικονίζει την Ενανθρώπιση του Υιού. Είναι χαρακτηριστική η εγκαυστική εικόνα του Σινά του 7ου αι.μ.Χ. δείγμα κοπτικής τέχνης. Η εικόνα της Γεννήσεως δανείζεται πολλά εικαστικά στοιχεία και εκφραστικούς τύπους από την αρχαία ζωγραφική τέχνη, αλλά αυτό δεν πρέπει να μας ξενίζει, ούτε να μας σκανδαλίζει. Η Εκκλησία δεν δημιουργεί καινή κτίση εκ του μηδενός (ex nihilo), αλλά προσλαμβάνει, ανακαινίζει και αγιάζει τον προϋπάρχοντα παλιό κόσμο.
Κεντρικά πρόσωπα στην σύνθεση της εικόνας είναι η Παναγία Θεοτόκος και ο Ιησούς Χριστός. Τα υπόλοιπα διατάσσονται πέριξ αυτών: